شهید طهرانی مقدم مسئول هوا فضای سپاه پاسدران

شهید طهرانی مقدم مسئول هوا فضای سپاه پاسدران، ملقب به پدر موشکی ایران و مسئول سازمان جهاد خودکفایی

نوید شاهد: بیست و یکم آبان ماه سال 1390، خبر شهادت شهید «حسن طهرانی مقدم» و همکارانش ایران را در حزن عمیق فرو برد. پدر موشکی ایران که رهبر معظم انقلاب ایشان را «سردار عالیقدر، دانشمند برجسته و پارسایی بی ادعا» خواندند شهیدی که امروز همگان از او با عنوان اسطوره صنعت موشکی ایران یاد می کنند.  10 روایت ناب از ایشان که از زبان خانواده، نزدیکان و همرزمان شهید در شماره 133 ماهنامه «شاهد یاران» نقل شده است را در نوید شاهد می خوانیم.

شهید طهرانی مقدم با توپخانه شروع کرد

در زمان جنگ همه دنبال این بودند که بدانند چیزهای کوچک چیست مثل آر.پی.جی 7 و... ایشان آن زمان در اوایل جنگ دنبال این بود که بداند خمپاره چیست؟ بعد هم زمانی که دیگر اوج امکانات و دستیابی به تجهیزات پیشرفته به لحاظ آن روزها بود، وقتی دید که توپ به دستش رسیده، به دنبال تشکیل توپخانه رفت و در سال 1363 بحث موشکی را مطرح و این مسیر را در راستای کمی و کیفی ادامه داد. ایشان در طول مدتی که ما در خدمت شان بودیم کارهای خیلی بزرگی کرد. بحث سازماندهی توپخانه و راه اندازی توپخانه مدیون ایشان و شهدای بزرگ دیگر بود. ایشان هر جا که گیر می کرد با زبان شیرین و اخلاق خوبی که داشت همه موانع را رفع می کرد. (راوی: سردار امیرعلی حاجی زاده)

آغاز مهندسی معکوس ساخت موشک

وقتی اولین سری موشکهایی را که از خارج خریدیم و وارد کردیم شهید طهرانی مقدم کندوکاو کردند تا بلکه از طریقه ساخت موشک و راه اندازی و توسعه صنعت موشک آگاهی پیدا کنند. همچنان که آقای محسن رفیق دوست که آن زمان وزیر سپاه بود هم نقل کرده شهید عزیزمان از آقای محسن رضایی خواهش کردند اجازه دهند که یک فروند از موشکها را باز و آنالیز کنند تا به اصطلاح ببینند که چی به چی است. در آن زمان تهیه موشک کار خیلی سختی بود. از طریق بعضی از کشورها هم که تهیه می کردیم خیلی راحت نبود تا اجازه داده شود مهندسی معکوس صورت بگیرد. بنابراین اینکه یکی از موشکهایی که به دشمن شلیک می شد مورد مطالعه قرار بگیرد اقدام قابل توجه و مهمی بود. لذا شهید مقدم وارد این عرصه شد. (راوی: دکتر محمد جعفری)

استفاده از تخصص اسرای عراقی

بعد از فتح المبین این شهید بزرگوار، توپخانه سپاه را راه اندازی کرد. منظور اینکه یک جوانی نوزده بیست ساله، اول سال 1360 به جبهه آمده و اول سال 1361توپخانه سپاه را راه اندازی کرده؛ شهید حسن طهرانی مقدم بنیانگذار توپخانه سپاه است. . یکی از کارهای ظریف ایشان با تجهیزاتی که از عراقی ها گرفته شده بود، این بود که می دانست این تجهیزات نیاز به تخصص دارد. خاطرم هست ایشان مقری در اهواز داشتند که دبستان یا مرکز دیگری بود و به دلیل اینکه مردم، شهر را ترک کرده بودند تعطیل شده بود. شهید مقدم از آن فضا به عنوان مقر اولیه توپخانه سپاه یا یکی از مقرهای آموزشی توپخانه سپاه استفاده می کردند. حتی یادم است ایشان رفته بودند از بین اسرای عراقی کمک می گرفتند، چون بعضی از اسرا به زور و تهدید به میدان جنگ آورده شده بودند. بعضی از اسرا هم عمدتاً مسلمان و از شیعیان علاقه مند به حضرت امام(ره) و انقلاب بودند.
بعدها هم همین گروه، لشکر بدر را تأسیس کردند. یعنی عراقی هایی که به اسارت درآمده بودند، بعدا یک لشکر به نام بدر تشکیل دادند و خودشان با عراق شروع به جنگیدن کردند و در این راه شهیدانی هم دادند. یادم هست شهید مقدم رفته بودند امکانات اینها را شناسایی کرده بودند. حالا ما چقدر بخواهیم وقت بگذاریم تا سردر بیاوریم که کار با این تجهیزات چطوری است! شهید طهرانی مقدم از بعضی از اسرا که چنین زمینه هایی داشتند استفاده کرده و آنها را آنجا آورده بودند و به خود یها آموزش می دادند. یعنی ایشان یک مجموعه پراکنده و نامنظم بدون تشکیلات و امکانات و سلاح کم را شروع به سازماندهی کردند.

(راوی: سردار احمد حق طلب)

توفیقات سامانه های موشکی با تلاش های شهید طهرانی مقدم به ثمر نشست

بعد از دستیابی رزمندگان اسلام به سامانه های موشکی که در رأس آنها سردار مقدم حضور داشتند به آن شکل خاص خودش که آن آموزشها را دیدند و بعدا سامانه ها را منتقل کردند به داخل کشور و از 21 اسفند سال 1363 آن مقابله به مثل با سامانه موشکی اسکاد شروع شد؛ نکته ای که جا دارد گفته شود این است که این سامانه بومی نشده بود و وارداتی محسوب می شد و به شکل خاص به کشور انتقال یافت...
بعد از مقابله به مثل موشکی توسط رزمندگان اسلام، عراق ابتدا اصابت موشکها را تکذیب کرده بود و این انفجارها را ناشی از بمبگذاری اعلام می کرد. این تکذیبهای اولیه بعد از استمرار پرتابها عراق را مجبور به اعتراف کرد. بنابراین تا پایان جنگ بچه ها توانستند با تقویت توان رزمی خود، روز به روز بر تجربیاتشان در پرتابها و حتی در بهینه سازی بعضی از تجهیزات بیفزایند و تا پایان جنگ با قدرت در مقابل حملات عراق به مناطق مسکونی به جد و جهد پاسخ دهند.
گویا تا زمان پایان جنگ نیز ما به توفیقات خوبی در زمینه توسعه سامانه های موشکی دست یافتیم که همگی زیر نظر تلاشهای شهید طهرانی مقدم انجام گرفت. مثلاً همزمان با انجام عملیاتهای مقابله به مثل موشکی و با پیگیری هایی که خود سردار مقدم داشتند، در اواخر جنگ به یک سامانه موشکی و راکت ساخت داخل دست پیدا کردیم به نام راکت نازعات، که بردش بین 80 تا 120 کیلومتر است و با تلاشهایی که دوستان انجام داده بودند به 150 رسیده بود. هر چه به پایان جنگ نزدیک می شدیم فعالیت موشکی سردار مقدم، هم در بخش عملیاتی و هم در بحث تحقیقاتی و ساخت، بیشتر می شد. از همان ابتدا کار تحقیقاتی و صنعتی برای ساخت و تولید موشک در
داخل انجام شده بود. (راوی: سردار محمدرضا نامی)

یگان موشکی  برای حزب الله در لبنان

حدود دو سال بعد از راه اندازی توپخانه، این ضرورت احساس شد که باید واحد موشکی سپاه هم راه اندازی شود. اینجا هم حاج حسن آقا شدند مسئول واحد موشکی که باز هم مثل روزهای اول تأسیس توپخانه، اینجا هم سپاه بدون موشک بود! آن زمان حاج حسن به چندین کشور سفر کرد و یک مقدار موشک خریداری کرد و از تجربیات آنان استفاده برد. کم کم تولید موشک در سپاه راه اندازی شد. زمانی هم که موشکهای عراق شهرهای ایران را به خاک و خون می کشید، این جوانان توانستند پاسخ دندان شکنی به دشمن بدهند.
یکی از ویژگی های شهید طهرانی مقدم نیز این بود که با آموزش جوانان، یک مجموعه تحت فرماندهی اش را حرکت می داد و همزمان نیز مجموعه های دیگری را راه اندازی می کرد. در آن برهه نیز در واقع دوستان دیگرش مسئولیت توپخانه را به عهده گرفتند و خودش به یگان موشکی سپاه رفت. ایشان باز هم در این موقعیت تازه، موفق شد از موشک هایی که در یکی از عملیاتهای ارتش بعثی عراق علیه ما استفاده شده و عمل نکرده بود استفاده کند. همچنین از بعضی از کشورهای دوست نیز در این مسیر کمک می گرفت.
آن زمان ارتش بعثی فکر می کرد که در پاسخ به موشک هایی که علیه مردم و شهرهای ما استفاده می کند، کشور ما چیزی ندارد. اما حاج حسن آقا موفق شد پاسخ دندان شکنی به دشمن بعثی بدهد. آن موقع در حالی که آنها تصورش را هم نمی کردند، ایران موفق شد خط تولید موشک های اسکاد را راه اندازی کند. این پاسخ مؤثر، عامل بسیار بازدارند های برای ارتش عراق شد. ما حتی نوآوری هایی داشتیم که توانستیم سوخت جامد را در عرصه موشکی تولید کنیم. شهید عزیزمان نه تنها این سوخت را در کشور تولید کرد، بلکه به برخی کشورهای دوست نیز در این مسیر کمک کرد. حاج حسن حتی به لبنان هم رفت و یگان موشکی حزب الله را در آنجا ایجاد کرد. (راوی: سردار دکتر محمد طهرانی مقدم)

اولین درس  موشکی در سوریه

سال 1363 یک مسافرت سه ماهه به سوریه داشت، برای یادگیری آموزش های موشکی که آن هم شرایطش خیلی سخت بود. از نامه هایی که همسرم می نوشتند، مشخص بود شرایط خیلی سختی را می گذرانند و چون سفر، سه ماه و خرده ای طول کشید و من ایشان را ندیده بودم، محمد آقا برادرشان احساس کردند که بهتر است حالا که انتهای سفرشان نزدیک است، مرا هم به سوریه بفرستند. خلاصه شرایط سفر فراهم شد و مرا به اتفاق حاجیه خانم در سال 1363 به سوریه فرستادند. سفر سختی بود. این، در نوشته های حاج آقا هم مشخص بود. گاهی از روی عکس هایی که می دادند کاملاً محسوس بود. بعدها هم که من از خود ایشان شنیدم، دریافتم یکی از سخت ترین مراحل زندگی شان بوده ولی چون نظام واقعاً به یک چنین تخصصی احتیاج داشت، این چند نفر تمام توان شان را گذاشته بودند تا به نتیجه مطلوب برسند. به حدی توان شان را گذاشته بودند که افسر سوری تعجب کرده بود. (راوی: خانم الهام حیدری، همسر شهید طهرانی مقدم)

موشک عشق سردار بود

حاج حسن آقا فرمانده موشکی بود. اصلاً موشک، عشقش بود؛ هر جا موشک بود، ایشان را می توانستی پیدا کنی. همیشه به من می گفت باید بدنی قوی داشته باشیم. چون اشتغال به موشک با همه کارهای دیگر فرق می کند. وقتی می خواهید یک کابل موشک را بالا بکشید، اگر توان نداشته باشید، مهره ها بلافاصله جابجا می شوند. چه بسا که خیلی ها هم مهره ها یشان جا به جا شد و خیلی ها زانودرد گرفتند. بنابراین چون این کار، سنگین است، افراد باید اینقدر توان داشته باشند و توان رزمی شان بالا باشد که بتوانند به راحتی اینها را حمل کنند و کارهایشان را انجام دهند، راحت بتوانند کار تعمیرات را انجام دهند. می دیدم که فراهم آوردن همة امکانات ورزشی برای آمادگی جسمانی جوانها لازم است و ما باید امکانات رشته مورد علاقه کارکنان را مهیا کنیم و همه اینها از طریق خود سردار مقدم انجام شد. (راوی: سردار ناصر شهسواری، از دوستان شهید)

شوخی موشکی سردار قالیباف با شهید طهرانی مقدم

آقای قالیباف تعریف کرد: سال 1363 – 1364 در قرارگاه بودیم که حاج حسن آقا موشکی ساخته بود با برد 50 - 60 کیلومتر و می گفت به ما آدرسی بدهید که آن را بر سر عراقی ها فرود بیاوریم. منظورش این بود که موشک را به وسیله شلیکی درست و دقیق امتحان کنیم و همین طوری در میدان تیر نزنیم؛ حساب شده باشد .همه بچه ها را در جزیره مجنون جمع کردیم و خبر دادیم آن موشک را بیاورند.
بچه های اطلاعات عملیات هم تحقیق کردند و گفتند فلان نقطه، مقر خودروهای عراقی هاست که حدود 30 - 40 کیلومتر جلو تر آن را پیدا کردیم. بعد هم بچه های ما تصمیم گرفتند به آنجا شلیک کنند. عاقبت وقتی یکی دو ساعت تلاش کردند اتفاق غیر منتظره ای افتاد و  موشک در خود سکو منفجر شد و سکو و اطرافش به هوا رفت و دو سه تن از بچه ها هم جراحت کمی برداشتند. همان سالها ما هر وقت یاد آقای مقدم می کردیم،  یاد آقای قالیباف می افتادیم که می گفت آقای مقدم! نمی خواهد به سمت عراق شلیک کنید! البته به طنز می گفت. می گفت هر وقت اسم آقای مقدم می آید به یاد آن صحنه می افتم. (راوی: سرهنگ بازنشسته پاسدار مجید حسینی)

شهید طهرانی مقدم یگان موشکی سپاه را فعال کرد

بعد از اینکه عراق موشک باران را شروع کرد، دستیابی به فناوری موشک سازی در دستور کار جمهوری اسلامی قرار گرفت. آن زمان حاج محسن رفیق دوست، وزیر سپاه بود و با ارتباطی که قبل از انقلاب با کشورهایی مثل سوریه و لیبی داشت، توانست با رایزنی، از آن ها موشک اسکاد بی  بگیرد که حاج حسن آقا نیز انتخاب و تعیین شد تا برای آموزش ساخت موشک و راه اندازی یگان موشکی سپاه جمهوری اسلامی ایران به این کشورها برود. بنابراین ایشان کم کم از توپخانه جدا شد و به لیبی و جاهای دیگر رفت و پس از مدتی هم یگان موشکی سپاه را فعال کرد. درحقیقت پیش از اینکه این شهید عزیز از کشور بیرون برود، کسانی مثل شهید شفیع زاده و سردار حاجی زاده کنار حاج حسن آقا بودند و اداره توپخانه را برعهده گرفتند. (راوی: محمدحسن محققی، همرزم شهید)

کارهای تحقیقاتی را غیررسانه ای دنبال می کرد

بسیاری از فرماندهان دفاع مقدس در سالهای بعد از جنگ در رده های مدیریتی و فرماندهی ستادی کار می کردند و کمی از میدان عمل رزمی فاصله گرفتند. یعنی فرمانده تیپ، نیرو و لشکر یا جانشین شدند و معاونتهای ستادی را به عهده گرفتند اما شهید طهرانی مقدم همین کار تحقیقاتی و پژوهشی خود را در حوزه موشک ادامه داد. حتی در مرحله ای هم که حاج حسن آقا به عنوان جانشین نیروی هوایی سپاه منصوب شد - به گمانم در زمان فرماندهی شهید احمد کاظمی بود - ایشان به درخواست خودش از این مسئولیت کناره گیری کرد. یعنی با اینکه به مقام مهم جانشینی فرماندهی نیرو برگزیده شده بود ولی داوطلبانه تقاضا کرد که از این مسئولیت کنار برود تا بهتر بتواند به پروژه هایی که در زمینه موشکی داشت می کرد برسد. در حقیقت روی این داستان متمرکز شده بود که در واقع فداکاری بزرگی بود، چون کاری را که ایشان دنبال می کرد، چندان اسم و رسمی در بر نداشت. در اصل، شهید طهرانی مقدم در کار تحقیقاتی بود و به صورت غیررسانه ای آن را دنبال می کرد. (راوی: دکتر محمد جعفری)